Temat: Określamy przyczyny działalności opozycji w Polsce w latach 70 XX wieku.
Cel lekcji: Poznasz przyczyny działalności opozycyjnej w Polsce.
Kryteria sukcesu:
- Wymieniam przyczyny działalności opozycyjnej w Polsce.
- Wymieniam znane postacie związane z działalnością opozycyjną w Polsce.
Sytuacja ekonomiczna w Polsce.
Sytuacja ekonomiczna w Polsce w latach 70 była w trudnym położeniu. Niektórzy „przystosowali się” do socjalistycznej rzeczywistości, nierzadko aktywnie uczestnicząc w budowie nowego ustroju, i tym żyło się w PRL dobrze i wygodnie. Większość odczuwała jednak zarówno uciążliwości dnia codziennego, jak i przykre konsekwencje funkcjonowania w państwie totalitarnym.
Wszystkie te działania musiały doprowadzić do „przegrzania koniunktury”. W połowie lat 70. symptomy kryzysu były już bardzo widoczne. Oprócz wspomnianych wyżej powodów, dotyczących niewłaściwej polityki inwestycyjnej i mnożenia etatów, widać było wyraźnie, że pozycja Gierka w partii osłabła. Pojawiała się krytyka ze strony sekretarzy komitetów wojewódzkich. To oni zmuszeni byli wdrażać nieprzynoszące sukcesów projekty. Gierek, broniąc się przed możliwością zawiązania przez sekretarzy wojewódzkich porozumienia przeciwko jego władzy, wprowadził reformę administracyjną, która podzieliła kraj na 49 województw (do tej pory było ich 17). O ile dotychczas porozumienie większości szefów było realną groźbą, o tyle zebranie ponad 30 sojuszników stanowiło już problem, zwłaszcza że nowe stanowiska zostały obsadzone przez osoby popierające politykę Gierka. Z nieznanych też powodów (najprawdopodobniej, aby udowodnić lojalność wobec Moskwy) w lutym 1976 roku dokonano zmian w konstytucji, wprowadzając zapisy o nierozerwalności przyjaźni polsko‑radzieckiej, o tym, że PZPR jest przewodnią siłą narodu, a Polska państwem socjalistycznym.
Ilustracja 1. Polska lat 70. Wikipedia
Wydarzenia z 1976 związane z pogłębiającym się kryzysem ekonomicznym stały się początkiem tworzenia zorganizowanej opozycji antykomunistycznej. Doszło do współpracy między robotnikami i intelektualistami.
Przyczyny działalności opozycyjnej w Polsce:
- trudna sytuacja gospodarcza w kraju
- represje wobec społeczeństwa
- brak dialogu społecznego
- ogólne niezadowolenie społeczeństwa.
Ilustracja 2. Radom 76. Wikipedia
Ilustracja 3. Radom 76. Wikipedia
W czerwcu 1976 r. doszło do wystąpień robotników w Radomiu, którzy kolejny raz zareagowali na drastyczne podwyżki cen żywności.
We wrześniu 1976 r. powstał Komitet Obrony Robotników, którego głównym celem było organizowanie pomocy materialnej i prawnej dla osób internowanych.
Ilustracja 4. KOR. Wikipedia
KOR starał się działać jawnie i zgodnie z prawem. Organem prasowym był Biuletyn Informacyjny KOR, a następnie pismo „Robotnik”.
Ilustracja 5. KOR. Wikipedia
Ilustracja 6. KOR – Robotnik. Wikipedia
Pod koniec lat 70 XX wieku w Polsce powstawały kolejne organizacje opozycyjne. Wśród członków grup możemy wymienić osoby: Jacek Kuroń, Antoni Macierewicz, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Andrzej Gwiazda, Anna Walentynowicz, Kazimierz Świtoń i wielu innych.
Ilustracja 7. Polska lat 70. Wikipedia
Polecenia dla uczniów do wykonania – czas do 35 minut:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie – 2 minuty.
- Przeczytaj przesłane informacje i tekst z podręcznika – str 172 – 8 minut
- Przeanalizuj infografiki – 4 minuty.
- Naucz się tego tematu.
- Uczniowie polscy – Wypisz do zeszytu przyczyny działalności opozycji w Polsce, nazwy organizacji opozycyjnych z działającymi w nich osobami.
- Uczniowie z opiniami, orzeczeniami, cudzoziemscy – Wypisz do zeszytu 4 przyczyny działalności opozycji w Polsce, 2 nazwy organizacji opozycyjnych z działającymi w nich osobami.
- Prześlij pracę pisemną do następnej lekcji za pośrednictwem formularza kontaktowego, dziennika elektronicznego lub na moją pocztę (iwierzbicka@onet.eu).