Temat: Omawiamy kwestię rozpadu bloku wschodniego.
Cel lekcji: Poznasz zmieniającą się sytuację międzynarodową w latach 80.
Kryteria sukcesu:
- Podaję przykłady zmian sytuacji międzynarodowej na przykładzie wybranych państw. b) Wiem co to była i kiedy katastrofa w Czarnobylu.
- Opowiadam o zjednoczeniu Niemiec i rozpadzie ZSRS.
Wprowadzenie.
ZSRS na przełomie lat 70/80 pogrążył się w kryzysie. W 1979 r. L. Breżniew podjął decyzję o interwencji w Afganistanie. Zadziwiające zmiany, które w 1989 roku wstrząsnęły światem komunizmu, wciąż pozostają zagadką. Zdawałoby się, że na naszych oczach zaszło coś doniosłego, jakieś wydarzenia wspaniałe i nieprawdopodobne: praktycznie bezkrwawo i niemal bez walki rozpadł się potężny sowiecki blok w Europie Wschodniej. Wydarzenia te nazwano Jesienią Narodów.
W ZSRS sytuacja ekonomiczna była bardzo trudna. Panował zastój gospodarczy, który stopniowo przekształcał się w kryzys. Sowieckie eksperymenty gospodarcze doprowadziły do katastrof ekologicznych. Obniżył się poziom edukacji. Narastały problemy narodowościowe. Miał również miejsce kryzys polityczny. Częste zmiany rządzących nie sprzyjały reformom. Sytuację pogarszał przegrywany przez ZSRS wyścig zbrojeń. Inicjatywę przeprowadzenia reform przedstawił nowy sekretarz KPZS Michaił Gorbaczow.
Ilustracja 1. Michaił Gorbaczow. Wikipedia
26 kwietnia 1986 r. w elektrowni atomowej w Czarnobylu doszło do awarii. W jej wyniku skażeniu promieniotwórczemu uległ obszar o powierzchni ponad 120 tys. km kwadratowych.
W ZSRS dzięki reformom Gorbaczowa stopniowo kształtowała się demokracja. Jednak część polityków sowieckich była przeciwna demokratyzacji. 19 sierpnia 1991 r. zorganizowali oni zamach stanu nazywany puczem Janajewa, co w efekcie końcowym doprowadziło 8 grudnia 1991 r. do rozpadu ZSRS.
Natomiast w USA prezydentem został Ronald Regan, który zaczął realizować program w celu zwalczania komunizmu na świecie.
Ilustracja 2. Ronald Regan. Wikipedia
Zjednoczenie Niemiec.
Do antykomunistycznych demonstracji doszło także W NRD. 12 września 1990 r. w Moskwie podpisano traktat w sprawie Niemiec, który ostatecznie regulował status tego państwa. Centralnym punktem opozycyjnym stał się Lipsk. 2 października 1989 roku manifestowało tam ponad 50 tys. osób. Przełomowym momentem w historii wschodnich Niemiec było jednak odwołanie przewodniczącego Rady Państwa Ericha Honeckera. Ten bowiem jeszcze podczas wizyty Michaiła Gorbaczowa w Berlinie Wschodnim 7 października 1989 roku prosił o wsparcie radzieckie w tłumieniu manifestacji. Gorbaczow odmówił i radził niemieckiemu przywódcy, aby podjął reformy. Honecker nie zamierzał posłuchać i rozpoczął przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego. Okazało się jednak, że znaczna część towarzyszy partyjnych, a także generałów nie akceptuje planów Honeckera. Zmuszono go do ustąpienia ze stanowiska sekretarza generalnego. 4 listopada 1989 roku zorganizowano ogromną manifestację w Berlinie Wschodnim, a w jej następstwie wymuszono otwarcie przejścia między dwiema strefami Berlina. Władze wydały akty umożliwiające swobodny przepływ obywateli. 9 listopada tysiące ludzi przeszły do Berlina Zachodniego. Wśród nich była Angela Merkel. W nocy z 9 na 10 listopada 1989 r. rozpoczęło się spontaniczne rozbieranie muru dzielącego Berlin, a w kolejnych dniach nastąpił exodus wschodnich Niemców. Proces jednoczenia 2 państw: NRD i RFN zakończył się w październiku 1990 r. i powstało wówczas jedno państwo: Niemcy.
Ilustracja 3. Zjednoczenie Niemiec. Wikipedia
Ilustracja 4. Zjednoczenie Niemiec. Wikipedia
Polecenia dla uczniów do wykonania – czas do 35 minut:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie – 2 minuty.
- Przeczytaj przesłane informacje i tekst z podręcznika – str 172 – 8 minut
- Przeanalizuj infografiki – 4 minuty.
- Naucz się tego tematu.
- Uczniowie polscy – Napisz w zeszycie informację – Przykłady reform Michaiła Gorbaczowa.
- Uczniowie z opiniami, orzeczeniami, cudzoziemscy – Napisz w zeszycie informację – Przykłady reform Michaiła Gorbaczowa.