Omawiamy wybrane konflikty zbrojne na świecie – określamy skutki

Cel lekcji: Poznasz wybrane przykłady konfliktów międzynarodowych.

Kryteria sukcesu:

  • Na wybranych przykładach wskazuję skutki i określam przebieg długotrwałych konfliktów międzynarodowych.

Wojna oznacza zerwanie pokojowych stosunków między państwami i przejście do stosunków wojennych. Ale stan wojny nie musi oznaczać automatycznego prowadzenia działań zbrojnych.
Konflikt zbrojny to sytuacja, w której doszło do użycia siły zbrojnej między stronami. Oznacza to, że do konfliktów zaliczymy wszelkie przejawy walki zbrojnej.
Od konfliktu zbrojnego należy odróżniać spór międzynarodowy, w którym konfrontacja między stronami prowadzona jest innymi metodami niż walka zbrojna, np: przy użyciu środków ekonomicznych, dyplomatycznych, informacyjnych.

Jednym z najpoważniejszych skutków konfliktów zbrojnych są straty ludnościowe. Trudno oszacować, ile osób w skali globalnej zginęło w nich. Systematycznie jednak wzrasta liczba ofiar cywilnych. Dla porównania: w I wojnie światowej ludność cywilna stanowiła 5% strat ludzkich, w II wojnie światowej – 50%, w niektórych konfliktach etnicznych w Afryce straty te wynoszą nawet 80–85%. Do negatywnych konsekwencji konfliktów zbrojnych zaliczymy także patologie społeczne (np. narkomanię czy nadmierną skłonność społeczeństw do agresji), udział dzieci w konfliktach zbrojnych (tzw. dzieci‑żołnierze), niekontrolowane migracje, nadmierne zbrojenia, zniszczenia i załamanie gospodarcze czy podejmowanie prób produkcji broni masowego rażenia.
Jednym z najdramatyczniejszych skutków konfliktów zbrojnych jest rosnąca fala uchodźców. Do Europy ucieka coraz większa grupa ludzi, szukając ochrony przed krwawymi wojnami, biedą i głodem. Rodzi to liczne problemy i obawy.
Prawo międzynarodowe gwarantuje uchodźcom podstawową pomoc, np. nie wolno ich wydalać do państw, w których groziłoby im niebezpieczeństwo.

Skutki polityczne

Konflikty zbrojne przyczyniają się do militaryzacji władzy i odejścia od zasad państwa prawnego. Nasilają autorytaryzm i sprzyjają naruszeniom procesów demokratycznych, co przekłada się na większą liczbę przypadków łamania praw człowieka.

W wyniku konfliktów zbrojnych dochodzi do zmian przebiegu granic państwowych. Boliwia utraciła nadmorskie prowincje w czasie wojny o Pacyfik pod koniec XIX w. Od tamtej pory rząd tego kraju nie przestaje wierzyć, że uda mu się je odzyskać. Przejawem tej wiary jest utrzymanie marynarki wojennej (marynarze bez morza). W 2013 r. Boliwia wystąpiła z wnioskiem do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, domagając się od Chile przekazania części utraconych terenów. Pozew został jednak oddalony w 2018 r.

Skutki społeczno‑demograficzne

Demograficznie skutki konfliktów zbrojnych wykraczają znacznie poza straty ludnościowe. Przyczyniają się bowiem do wzrostu liczby osób, które w wyniku wojny doznały trwałych szkód fizycznych i psychicznych. Powoduje to znaczne nasilenie niepełnosprawności, chorób psychicznych, samobójstw i patologii

Skutki gospodarcze

Wśród bezpośrednich skutków konfliktów zbrojnych należy wskazać zniszczenia infrastruktury. Obiekty infrastruktury komunikacyjnej, telekomunikacyjnej i energetycznej są jednym z najważniejszych celów działań wojennych. Co więcej, w trakcie trwania konfliktu obniża się efektywność utrzymania nienaruszonej infrastruktury, co wynika z malejących wpływów budżetowych przy jednoczesnym wzroście wydatków na cele wojskowe. W związku z tym dochodzi do ograniczenia zdolności państwa do ożywienia gospodarczego w okresie po zakończeniu działań zbrojnych.

Konflikty wywierają również wielki wpływ na gospodarki państw zaangażowanych w nie. Ograniczają możliwości rozwoju, prowadząc często do załamania gospodarczego, czyli recesji.