Temat: Omawiamy wybrane wydarzenia z przebiegu wojny ze Szwecją.
Cel lekcji: Poznasz przebieg wybranych wydarzeń potopu szwedzkiego.
Kryteria sukcesu:
- Pokazuję na mapie Polskę i Szwecję.
- Wyjaśniam określenie potop szwedzki i co się wydarzyło w 1655 – 1660.
- Wymieniam 2 przyczyny wojny Polski ze Szwecją.
- Potrafię opowiedzieć o obronie Jasnej Góry.
- Wyjaśniam kim byli: Jan Kazimierz, Augustyn Kordecki, Stefan Czarniecki.
Wiek XVII został nazwany wiekiem wojen.
Do największej wojny doszło w latach 1655–1660. Główne przyczyny to:
- Polska i Szwecja dążyły do uzyskania przewagi nad Morzem Bałtyckim.
- Ówczesny władca Szwecji Karol X Gustaw chciał zmusić Jana Kazimierza do zrzeczenia się tytułu króla szwedzkiego.
Ilustracja 1. Król Jan Kazimierz. Wikipedia
Wówczas Szwedzi najechali -”zalali wojskami” Rzeczpospolitą. Najazd ten znany jest w historii pod nazwą potopu szwedzkiego.
Potężne armie szwedzkie w 1655 roku wkroczyły do osłabionej wieloletnimi wojnami (z Kozakami, Tatarami i Moskwą) Rzeczypospolitej. Szlachta, zniechęcona do Jana Kazimierza i jego rządów, początkowo masowo poddawała się Szwedom. W ten sposób Szwedzi zajęli prawie cały obszar Rzeczypospolitej. Osamotniony Jan Kazimierz musiał uciekać z kraju na Śląsk.
Przełomowym momentem okazała się próba zdobycia przez Szwedów klasztoru na Jasnej Górze koło Częstochowy (listopad‑grudzień 1655 roku). Było to bardzo ważne miejsce dla Polaków i cel pielgrzymek do przechowywanego tam wizerunku Matki Boskiej.
Ilustracja 2. Obrona Jasnej Góry. Wikipedia
Ilustracja 3. Przeor Augustyn Kordecki. Wikipedia
Odwagą wykazał się ojciec Augustyn Kordecki, który przez sześć tygodni kierował obroną klasztoru. Ostatecznie Szwedzi klasztoru nie zdobyli. To zwycięstwo zmobilizowało Polaków, którzy zaczęli odnosić sukcesy w walce ze Szwedami.
Jan Kazimierz wrócił do kraju, a cała ludność Rzeczypospolitej – ze Stefanem Czarnieckim na czele – porwała się do walki z najeźdźcami.
Ilustracja 1. Stefan Czarniecki. Wikipedia
Walki trwały kilka lat, ale w końcu Szwedzi zostali zmuszeni do opuszczenia ziem polskich i litewskich. W 1660 roku podpisano pokój w Oliwie.
Inflanty przypadły Szwedom, a Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu szwedzkiego.
Polecenia dla uczniów do wykonania – czas do 35 minut:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie – 2 minuty.
- Przeczytaj przesłane informacje i tekst z podręcznika – str 136. – 8 minut.
- Podsumowanie: Uczniowie polscy. Napisz krótką notatkę w zeszycie na temat przeora Augustyna Kordeckiego i obrony Jasnej Góry.
Uczniowie cudzoziemscy i uczniowie z opiniami i orzeczeniami: Napisz krótką notatkę w zeszycie na temat Stefana Czarnieckiego i wojny podjazdowej.
- Przeanalizuj infografiki – 4 minuty.
- Naucz się tego tematu.
- Prześlij pracę pisemną do następnej lekcji za pośrednictwem formularza kontaktowego, dziennika elektronicznego lub na moją pocztę (iwierzbicka@onet.eu).