Temat: Omawiamy wydarzenia związane z kształtowaniem granicy wschodniej Polski.
Cel lekcji: Poznasz okoliczności towarzyszące kształtowaniu wschodniej granicy Polski.
Kryteria sukcesu:
- Omawiam koncepcje granicy wschodniej Polski.
- Omawiam wybrane elementy walk o wschodnią granicę.
Wprowadzenie do tematu:
O granicach państw europejskich po I wojnie światowej decydować miały mocarstwa zwycięskiej koalicji na konferencji pokojowej w Paryżu. W kwestii granicy wschodniej ich początkowe propozycje były dla Polski niekorzystne. Przywódcy polscy z Józefem Piłsudskim na czele uznali, że należy wziąć sprawy w swoje ręce. O kształcie granicy wschodniej zadecydowały ostatecznie działania, prowadzone od przełomu października i listopada 1918 roku do marca 1921 roku.
Ilustracja 1. Walka o granicę wschodnią. Wikipedia
Koncepcje granicy wschodniej.
Roman Dmowski był zwolennikiem koncepcji inkorporacyjnej, zakładającej włączenie w skład Rzeczypospolitej terenów w większości zamieszkanych przez ludność polskojęzyczną lub tych, na których Polacy znajdowali się w mniejszości, ale stanowili swego rodzaju elitę polityczną, gospodarczą i kulturalną. Liczył na to, że uda się doprowadzić do asymilacji osób innej narodowości i tym samym utworzenia państwa jednonarodowego.
Koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego nawiązywała do idei monarchii jagiellońskiej. Piłsudski chciał powiązać Polskę sojuszem gospodarczym i militarnym z Ukrainą, Białorusią i Litwą. Państwa te oddzielałyby II RP od terytorium Rosji, a sam sojusz stanowiłby przeciwwagę dla dominacji Rosji i Niemiec w tej części Europy.
Walki o granicę wschodnią.
Granica wschodnia została ukształtowana przede wszystkim w wyniku działań militarnych, które rozgrywały się od 1919 r. do 1921 r. Zmagania o jej przebieg były nie tylko sporem o przynależność terytorialną niektórych obszarów, ale były również walką o „być albo nie być” państwa polskiego. II RP stanowiła dla bolszewików zaporę w szerzeniu ogólnoświatowej rewolucji proletariackiej. Gdyby Polska przegrała z Rosją Radziecką, najprawdopodobniej zostałaby przez nią wchłonięta i stałaby się jedną z republik.
Ilustracja 2. 3. Walka o granicę wschodnią. Wikipedia
W 1920 r. bolszewicy zaatakowali Polskę i dotarli do Warszawy. Byli całkowicie przekonani o swoim zwycięstwie.
Polecenia dla uczniów do wykonania:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie.
- Przeczytaj informacje z podręcznika – str 203 – 204
- Naucz się tego tematu.