Klasa VII – lekcja nr 5
Temat: Omawiamy wydarzenia związane z kształtowaniem granicy wschodniej Polski – określamy przyczyny.
Cel lekcji w języku ucznia: Poznasz wybrane wydarzenia związane z kształtowaniem wschodniej granicy II RP.
Kryteria sukcesu:
- Omawiam wybrane wydarzenia związane z kształtowaniem wschodniej granicy.
- Wyjaśniam przyczyny wojny polsko – bolszewickiej – koncepcje polityczne (dwie przyczyny).
Wprowadzenie do tematu:
O granicach państw europejskich po I wojnie światowej decydować miały mocarstwa zwycięskiej koalicji na konferencji pokojowej w Paryżu. W kwestii granicy wschodniej ich początkowe propozycje były dla Polski niekorzystne. Przywódcy polscy z Józefem Piłsudskim na czele uznali, że należy wziąć sprawy w swoje ręce. O kształcie granicy wschodniej zadecydowały ostatecznie działania zbrojne, prowadzone od przełomu października i listopada 1918 roku do marca 1921 roku.
O ile większość rozwiązań dotyczących granicy zachodniej zapadło podczas konferencji wersalskiej, o tyle granica wschodnia została ukształtowana przede wszystkim w wyniku działań militarnych. Zmagania o jej przebieg były nie tylko sporem o przynależność terytorialną niektórych obszarów, ale były również walką o „być albo nie być” państwa polskiego. II RP stanowiła dla bolszewików zaporę w szerzeniu ogólnoświatowej rewolucji proletariackiej. Gdyby Polska przegrała z Rosją Radziecką, najprawdopodobniej zostałaby przez nią wchłonięta i stałaby się jedną z republik.
W samej Rzeczpospolitej ukształtowały się dwie wizje przebiegu granicy wschodniej prezentowane przez wpływowych polityków polskich Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego.
Dmowski był zwolennikiem koncepcji inkorporacyjnej, zakładającej włączenie w skład Rzeczypospolitej terenów w większości zamieszkanych przez ludność polskojęzyczną lub tych, na których Polacy znajdowali się w mniejszości, ale stanowili swego rodzaju elitę. Na wschodzie do Polski miały być przyłączone takie tereny, jak Litwa, Galicja Wschodnia oraz ziemie po rzekę Berezynę.
Koncepcja federacyjna – Józef Piłsudski chciał powiązać Polskę sojuszem gospodarczym i militarnym z Ukrainą, Białorusią i Litwą. Państwa te oddzielałyby II RP od terytorium Rosji, a sam sojusz stanowiłby przeciwwagę dla dominacji Rosji i Niemiec w tej części Europy.
Polecenia dla uczniów do wykonania:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie.
- Zapoznaj się z przesłanym materiałem.
- Zapoznaj się z fragmentami treści tematu w podręczniku 222.
- Zapisz w zeszycie kto był autorem koncepcji inkorporacyjnej i federacyjnej.
- Naucz się powyższego tematu.
Czas do 45 minut.
Z tego tematu nie przesyłaj informacji zwrotnej.