Wymieniamy cechy kultury baroku – sarmatyzm

Temat: Wymieniamy cechy kultury baroku – sarmatyzm.

Cel lekcji: Poznasz wybrane cechy sarmatyzmu.

Kryteria sukcesu:

  1. Przypominam pojęcie – barok.
  2. Wyjaśniam pojęcie – sarmatyzm.
  3. Wymieniam cechy stylu sarmackiego.
  4. Wymieniam elementy stroju sarmackiego.

W XVII wieku upowszechnił się styl sarmacki, według którego przedstawiciele polskiej szlachty wywodzą się od starożytnego ludu – Sarmatów, zamieszkującego tereny nad Morzem Czarnym.

Mit sarmacki zrodził się u schyłku średniowiecza. Już Jan Długosz pisał: „tak Rusinów, jak i Polaków nazywano Sarmatami”. Ideę tę rozwijali uczeni, tacy jak np.: Marcin Kromer, Aleksander Gwagnin, Maciej Stryjkowski czy Marcin Bielski. Udowadniali oni, że znanych z tekstów rzymskich Sarmatów utożsamiać należy z mieszkańcami Rzeczypospolitej. Trafiało to na podatny grunt powszechnego wówczas dążenia do szukania pradawnych korzeni.

Powstała specyficzna triada wartości szlacheckich: WOLNOŚĆ – WIARA – OJCZYZNA.

Cechy stylu sarmackiego:

  1. waleczność
  2. odwaga
  3. umiłowanie wolności
  4. prawość
  5. szczerość
  6. gościnność

Przedstawiciele stanu szlacheckiego podkreślali również przekonanie, że złota wolność szlachecka jest najlepszym ustrojem na świecie.

W sztuce wyraźnie wyodrębniają się dwa nurty:

  • wysoka sztuka dworska, która ograniczała się do dworu królewskiego i wąskiego kręgu magnaterii, natomiast słabo oddziaływała na pozostałe warstwy społeczne;
  • świat dworku szlacheckiego nieprzyjmujący wzorów płynących z centrum, ograniczający z nim kontakt do sztuki kościelnej.

Ilustracje 1/3 Sarmaci – przedstawiciele stanu szlaceckiego. Wikipedia

Ilustracja 4 Strój przedstawiciela stanu szlacheckiego. Wikipedia

Ilustracje 5/9 Dworki szlacheckie. Wikipedia

Polecenia dla uczniów do wykonania.

  1. Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie.

Podsumowanie: Wypisz w zeszycie przykłady rozrywek szlachty (4) i elementy stroju szlacheckiego z wyjaśnieniami.