Temat: Wymieniamy cechy kultury baroku – sarmatyzm.
Cel lekcji: Poznasz wybrane cechy sarmatyzmu.
Kryteria sukcesu:
- Przypominam pojęcie – barok.
- Wyjaśniam pojęcie – sarmatyzm.
- Wymieniam cechy stylu sarmackiego.
- Wymieniam elementy stroju sarmackiego.
W XVII wieku upowszechnił się styl sarmacki, według którego przedstawiciele polskiej szlachty wywodzą się od starożytnego ludu – Sarmatów, zamieszkującego tereny nad Morzem Czarnym.
Mit sarmacki zrodził się u schyłku średniowiecza. Już Jan Długosz pisał: „tak Rusinów, jak i Polaków nazywano Sarmatami”. Ideę tę rozwijali uczeni, tacy jak np.: Marcin Kromer, Aleksander Gwagnin, Maciej Stryjkowski czy Marcin Bielski. Udowadniali oni, że znanych z tekstów rzymskich Sarmatów utożsamiać należy z mieszkańcami Rzeczypospolitej. Trafiało to na podatny grunt powszechnego wówczas dążenia do szukania pradawnych korzeni.
Powstała specyficzna triada wartości szlacheckich: WOLNOŚĆ – WIARA – OJCZYZNA.
Cechy stylu sarmackiego:
- waleczność
- odwaga
- umiłowanie wolności
- prawość
- szczerość
- gościnność
Przedstawiciele stanu szlacheckiego podkreślali również przekonanie, że złota wolność szlachecka jest najlepszym ustrojem na świecie.
W sztuce wyraźnie wyodrębniają się dwa nurty:
- wysoka sztuka dworska, która ograniczała się do dworu królewskiego i wąskiego kręgu magnaterii, natomiast słabo oddziaływała na pozostałe warstwy społeczne;
- świat dworku szlacheckiego nieprzyjmujący wzorów płynących z centrum, ograniczający z nim kontakt do sztuki kościelnej.
Ilustracje 1/3 Sarmaci – przedstawiciele stanu szlaceckiego. Wikipedia
Ilustracja 4 Strój przedstawiciela stanu szlacheckiego. Wikipedia
Ilustracje 5/9 Dworki szlacheckie. Wikipedia
Polecenia dla uczniów do wykonania.
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie.
Podsumowanie: Wypisz w zeszycie przykłady rozrywek szlachty (4) i elementy stroju szlacheckiego z wyjaśnieniami.