Temat: Wymieniamy rodzaje samorządów.
Cele lekcji: Poznasz rodzaje samorządów i przykłady ich działań.
Kryteria sukcesu:
- Wyjaśniam co to jest samorząd.
- Wymieniam rodzaje samorządów działających w Polsce.
- Wymieniam podstawowe jednostki podziału terytorialnego państwa polskiego.
- Określam, w której gminie, powiecie i województwie mieszkam. Podaję przykłady działań samorządu terytorialnego.
- Odszukuję informacje na temat osób pełniących najważniejsze funkcje w swojej gminie.
Funkcjonowanie samorządu na terenie państwa można uznać za wskaźnik poziomu demokracji w tym kraju. Dzięki temu obywatele mogą w znacznym stopniu uczestniczyć w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturalnym państwa oraz jego organów, mając świadomość, że wpływają na podejmowane decyzje. Każdy z nas jest elementem jakiegoś samorządu.
Pojęcie samorządu wywodzi się z języka niemieckiego i oznacza samodzielny zarząd przez organy władzy nad sprawami, które nie podlegają administracji państwowej. Zarząd ten jest realizowany przez lokalną administrację, będącą elementem decentralizacji władzy w państwie. Administracja lokalna jest wyłaniana w wyborach. Biorą w nich udział mieszkańcy danego obszaru, którzy z mocy prawa są członkami danej społeczności lokalnej – gminy, powiatu lub województwa.
Samorząd to organ, który reprezentuje i zajmuje się bieżącymi sprawami różnych zbiorowości.
Rodzaje samorządów.
Samorząd może przyjmować różne formy, w zależności od potrzeb i sytuacji prawnej. Wyróżniamy kilka sposobów klasyfikowania samorządu:
- samorząd terytorialny. Obejmuje osoby zamieszkujące dane terytorium samorządowe, np. gminę, powiat, województwo
- samorząd funkcjonalny (specjalny). Dotyczy grup związanych wspólną pracą, zawodem lub inną prowadzoną działalnością
- inne samorządy
Poszczególne samorządy są od siebie niezależne.
Podstawowe jednostki podziału terytorialnego państwa polskiego
- województwa
- powiaty
- gminy
Samorząd terytorialny w Polsce Samorząd terytorialny w Polsce funkcjonuje od 8 marca 1990 roku, kiedy został utworzony na mocy ustawy na poziomie gminy. Następnie od 1 stycznia 1999 roku, na podstawie Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, wprowadzony został samorząd na poziomie powiatu i województwa samorządowego. Wiązało się to z reformą podziału terytorialnego państwa, w której 49 małych województw zastąpiono 16 dużymi województwami. Dzięki temu od 1999 roku w Rzeczypospolitej funkcjonuje trójstopniowy model samorządu terytorialnego.
Przykłady zadań samorządów:
- tworzenie i utrzymywanie instytucji edukacyjno – wychowawczych
- kierowanie działalnością szpitali, przychodni, poradni
- dbanie o infrastrukturę drogową
- wydawanie obywatelom ważnych dokumentów
- utrzymywanie bibliotek, ośrodków kultury
- ochrona zabytków.