Klasa VII – lekcja nr 5
Temat: Omawiamy wydarzenia związane z kształtowaniem granicy wschodniej Polski – określamy przyczyny.
Cel lekcji w języku ucznia: Poznasz wybrane wydarzenia związane z kształtowaniem wschodniej granicy II RP.
Kryteria sukcesu:
- Omawiam wybrane wydarzenia związane z kształtowaniem wschodniej granicy.
- Wyjaśniam przyczyny wojny polsko – bolszewickiej – koncepcje polityczne (dwie przyczyny).
Wprowadzenie do tematu:
O granicach państw europejskich po I wojnie światowej decydować miały mocarstwa zwycięskiej koalicji na konferencji pokojowej w Paryżu. W kwestii granicy wschodniej ich początkowe propozycje były dla Polski niekorzystne. Przywódcy polscy z Józefem Piłsudskim na czele uznali, że należy wziąć sprawy w swoje ręce. O kształcie granicy wschodniej zadecydowały ostatecznie działania zbrojne, prowadzone od przełomu października i listopada 1918 roku do marca 1921 roku.
O ile większość rozwiązań dotyczących granicy zachodniej zapadło podczas konferencji wersalskiej, o tyle granica wschodnia została ukształtowana przede wszystkim w wyniku działań militarnych. Zmagania o jej przebieg były nie tylko sporem o przynależność terytorialną niektórych obszarów, ale były również walką o „być albo nie być” państwa polskiego. II RP stanowiła dla bolszewików zaporę w szerzeniu ogólnoświatowej rewolucji proletariackiej. Gdyby Polska przegrała z Rosją Radziecką, najprawdopodobniej zostałaby przez nią wchłonięta i stałaby się jedną z republik.
W samej Rzeczpospolitej ukształtowały się dwie wizje przebiegu granicy wschodniej prezentowane przez wpływowych polityków polskich Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego.
Dmowski był zwolennikiem koncepcji inkorporacyjnej, zakładającej włączenie w skład Rzeczypospolitej terenów w większości zamieszkanych przez ludność polskojęzyczną lub tych, na których Polacy znajdowali się w mniejszości, ale stanowili swego rodzaju elitę polityczną, gospodarczą i kulturalną. Liczył na to, że uda się doprowadzić do asymilacji osób innej narodowości i tym samym utworzenia państwa jednonarodowego. Na wschodzie do Polski miały być przyłączone takie tereny, jak Litwa, Galicja Wschodnia oraz ziemie po rzekę Berezynę.
Koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego nawiązywała do idei monarchii jagiellońskiej. Piłsudski chciał powiązać Polskę sojuszem gospodarczym i militarnym z Ukrainą, Białorusią i Litwą. Państwa te oddzielałyby II RP od terytorium Rosji, a sam sojusz stanowiłby przeciwwagę dla dominacji Rosji i Niemiec w tej części Europy.
Polecenia dla uczniów do wykonania:
- Zapisz temat i kryteria sukcesu w zeszycie.
- Zapoznaj się z przesłanym materiałem.
- Zapoznaj się z fragmentami treści tematu w podręczniku 222.
- Zapisz w zeszycie wyjaśnienie koncepcji inkorporacyjnej i federacyjnej.
- Naucz się powyższego tematu.
Czas do 45 minut.
Z tego tematu nie przesyłaj informacji zwrotnej.